U Mrkonjić Gradu je organizovana druga od pet “Povorki sjećanja” u okviru snimanja dokumentarnog filma “Svjedok” režisera Denisa Bojića o ratnom putu patologa Zorana Stankovića i njegovom boravku tokom rata u Republici Srpskoj i BiH.
Mrkonjić Grad je druga od pet lokacija na kojoj se snimaju kadrovi za film koji govori o masovnim srpskim stradanjima i podsjeća na rad doktora Stankovića koji je tokom ratova devedesetih godina prošlog vijeka obavio oko 7.500 obdukcija i identifikacija stradalih srpskih civila i vojnika – od Hrvatske, preko BiH, do Kosova i Metohije.
Povorka je u Mrkonjić Gradu organizovana kod spomen-obilježja masovne grobnice na pravoslavnom groblju, gdje je 1996. godine otkrivena jedna od najvećih masovnih grobnica u Republici Srpskoj.
Bojić je rekao novinarima da će se geografskim objedinjavanjem srpskog stradanja u cijeloj Republici Srpskoj i BiH pokušati napraviti dokument koji će ostati trajno zapisan u kulturi sjećanja, prije svega kao istorijska čitanka za generacije koje dolaze.
“Danas smo ovdje da progovorimo u ime onih koji ne mogu da govore, u ime naših mučenika koji bi da mogu kriknuli najglasnije moguće. Danas smo ovdje da ispišemo istoriju koju ostavljamo našoj djeci, a to radimo da ne bismo dozvolili da neka druga istorija ostane ono što će oni učiti”, istakao je Bojić.
On je zahvalio stanovnicima Mrkonjić Grada i svima koji su došli iz 13 zapadnokrajiških opština koje su stradale u proteklom ratu da na dostojanstven i emotivan način odaju počast žrtvama, kao i doktoru Stankoviću.
“Stanković je u najtežim vremenima za srpski narod uradio nešto što je u tom trenutku radilo jako malo ljudi. Naša vječna, prije svega ljudska, a onda i istorijska zahvalnost njemu i našim žrtvama je naša obaveza, a ne moranje”, poručio je Bojić.
Načelnik opštine Mrkonjić Grad Dragan Vođević naglašava da je snimanje filma koji svjedoči o istoriji ovog grada veoma bitan događaj za sve stanovnike Mrkonjić Grada i šire regije.
On je podsjetio da su Mrkonjićani u oktobru 1995. godine protjerani sa svojih vjekovnih ognjišta i da su se nakon nekoliko mjeseci vratili u potpuno uništen i razoren grad u kojem su pronašli i masovnu grobnicu koja ih najviše boli.
Sestra Mileve Župić koja je u proteklom ratu izgubila tri sina, Bosiljka Gvero bila je jedan od svjedoka za ovaj film. Pričala je o svojoj sestri Milevi koja je umrla prije pet godina i koja je u proteklom ratu izgubila sve što je u životu imala.
“U masovnoj grobnici smo pronašli dva njena sina, a trećeg smo prepoznali u selu Surjan. Ovdje, kod masovne grobnice su pronađeni razni predmeti za mučenje – maljevi, žice i slično. Najteže mi pada to što su jedan drugog gledali dok su ih mučili i ubijali”, priča Bosiljka.
LJilja Perić je u proteklom ratu izgubila oca Dušana Crnčevića, brata Slobodana i strica Milorada Crnčevića.
“Oca sam našla u selu Liskovica, a brata i strica sam pronašla u masovnoj grobnici. Kod brata su bile izvaljene obje ruke, dok mu je lijeva strana glave bila smrskana tupim predmetom, a stric je bio živ spaljen”, prisjeća se Perićeva.
Ona napominje da svi treba da znaju šta se desilo u proteklom ratu i da podrže snimanje ovakvih dokumentarnih filmova.
U mrkonjićkoj masovnoj grobnici pronađena su tijela 181 žrtve, među kojima 81 civila, 97 boraca Vojske Republike Srpske i tri pripadnika Ministarstva unutrašnjih poslova /MUP/ Srpske. Među ekshumiranim su i posmrtni ostaci 10 žena.
U manjim grobnicama u ovoj opštini pronađeno je još 176 tijela civila, pripadnika Vojske i MUP-a Republike Srpske. Za zločine u Mrkonjić Gradu niko nije odgovarao, iako se zna ko su počinioci.
Dokumentarni film “Svjedok” biće realizovan u produkciji Radio-televizije Republike Srpske i Republičkog centra za istraživanje rata i ratnih zločina i traženje nestalih lica.
Osim u Mrkonjić Gradu, kadrovi za film su snimani u Kravici, a biće snimani i u drugim mjestima gdje su počinjeni masovni zločini nad Srbima – u Brodu 13. februara, Šekovićima 20. februara i Zvorniku 27. februara.
Prvi kadrovi filma “Svjedok” snimljeni su krajem prošle godine u Beogradu.