Nakon što je 10. decembra 2021.godine Prirodnjački muzej u Beču pozitivno odgovorio na molbu načelnika opštine Sokolac Milovana Bjelice da naprave i poklone kopiju kultnih Glasinačkih kolica i tako pomognu u osnivanju Muzeja Glasinca i Romanije, krenulo se u realizaciju.
Prilikom preuzimanja poklona Prirodnjačkog muzeja opštini Sokolac načelnik Bjelica je zahvalio domaćinima na nesebičnoj spremnosti da pomognu razvoj nauke i kulture na našem prostoru istakavši da nauka i naučnici spajaju narode i gradove i grade mostove povezujući ljude i kulture.
Obraćanje načelnika Bjelice prilikom preuzimanja Glasinačkih kolica prenosimo u cjelosti:
Poštovani domaćini, uvažena generalna direktorice, direktori, naučni radnici, istraživači. U svoje ime i u ime stanovnika opštine Sokolac koja se nalazi na visoravni Glasinac, želim da vas pozdravim i da vam zahvalim na pozivu da posjetimo jedan od najznačajnijih svjetskih muzeja. To činim s posebnom zahvalnošću, jer razlog naše posjete je vaša nesebična spremnost da pomognete razvoj nauke i kulture na našem prostoru, na kome je nastala čuvena glasinačka kultura. Vaš pozitivan odgovor na naš upit o saradnji i Vaša spremnost da nam poklonite repliku kultnih Glasinačkih kolica pokazuje da nauka i naučnici spajaju narode i grade mostove povezujući ljude i kulture.
Otkriće glasinačkih kolica 1880. godine bilo je početni impuls razvoja naše arheologije. Taj nalaz će biti i kamen temeljac našeg glasinačkog muzeja i simbol ljudskog trajanja na našem području i u našem gradu Sokocu. Zadovoljstvo mi je što će u analima naše Opštine, a nadam se i Vaše ustanove, ostati zabilježeno da smo upravo Vi gospođo dr Voland i moja malenkost, započeli ovu saradnju. Saradnju koja je inicirana Vašim kolegijalnim gestom i ovim izanrednim poklonom.
Glasinačka kolica su za nas više od muzejskog eksponata. O njima su pisali brojni autori, a naučnom svijetu ih je prvi predstavio upravo Ferdinand fon Hohšteter tadašnji direktor Vašeg muzeja. To je trasiralo put našoj arheologiji. Zahvaljujući ovom izvanrednom otkiću poručnika Lekse i naučnoj intuiciji profesora fon Hohštetera Glasinac je u evrpsku arheologiju ušao na velika vrata, a naš kraj je u zadnjoj deceniji 19. vijeka postao najveće arheološko radilište u Evropi. Ponosni smo na to, kao što smo ponosni i na posjetu najznačajnijih naučnika i istraživača onog vremena, iz avgusta 1894 koji su poslije obilaska Fialinih iskopavanja sa divljenjem pisali o istraživanjima na Glasincu. Na glasinačkom području je do 1897. godine istraženo oko 1300 praistorijskih tumula i otkriveno preko 3500 grobova starobalkanskih Autarijata.
Do nastavka tih istraživanja došlo je tek u drugoj polovini dvadesetog vijeka. Između ostalog, tada je otkriveno paleolitsko stanište Stijena pod Lipom i višeslojno naselje Klisura u Kadića Brdu koje je egzistiralo u vremenu od 3500-350. godine p.n.e.
Oba nalazišta otkrio je prof. dr Blagoje Govedarica koji već 30 godina živi i radi u SR NJemačkoj. NJemu dugujemo zahvalnost za iniciranje komunikacije sa Vašim muzejom, kao i na spremnosti da nastavi istraživanja na Kadića Brdu, koja planira već ove godine i čiji nalazi će krasiti vitrine našeg muzeja.
Nadam se da ćemo formiranjem glasinačkog muzeja podstaći naučnike iz svih krajeva svijeta da dođu na naše područje i da nastave rad koji su otpočeli Leksa, fon Hohšteter, Fiala i drugi austrijski istraživači i da time obogate naša znanja o starim evropskim kulturama. Nadamo se da će ovaj naš zajednički poduhvat poslužiti i kao inspiracija mladim ljudima s našeg područja da se opredijele za naučni put u arheologiji.
Hvala vam još jednom na Vašem nesebičnom gestu, i želim ovom prilikom da vas pozovem da posjetite Sokolac i Glasinac. Veoma rado ćemo Vam pokazati kulturno bogatstvo našeg kraja koje se ne ograničava samo na nalazišta Glasinačke kulture.
Načelnik opštine Sokolac
Milovan Bjelica