Prijedor

Grad Prijedor se nalazi u sjeverozapadnom dijelu Bosne i Hercegovine, entiteta Republike Srpske, na obali rijeke Sane i Gomjenice i na padinama planine Kozare. Prijedor je postao važan komercijalni i trgovački centar zahvaljujući Rimskim putevima i navigaciji rijeke Sane, kao i prvoj pruzi izgrađenoj 1873. Istorijske zgrade i infrastruktura iz Otomanskog i Austro-Ugarskog perioda su karakteristika urbanog krajolika.

Danas, Prijedor je razvijen urbani, trgovinski i industrijski centar, a ujedno i dobar domaćin nekim poznatim svjetskim kompanija i kompanijama iz Bosne i Hercegovine. Prema posljednjem popisu stanovništva 2013. godine, na području grada Prijedora je registrovano 97.588 stanovnika, koji žive u 71 naselju (organizovanih u 49 mjesnih zajednica), od kojih polovinu čini ruralno stanovništvo. Prijedor je treća najveća lokalna zajednica u Republici Srpskoj, poslije Banja Luke i Bijeljine, i sedma najveća lokalna zajednica u Bosni i Hercegovini. Ukupno gradsko područje iznosi 834 kvadratna kilometra.

Prijedor je tradicionalno industrijska sredina koja je ekonomski razvoj bazirala na eksploataciji prirodnih resursa željezne rude, gipsa, krečnjaka, gline, kvarcnog pijeska i drveta.

Prijedor je prepoznatljiv po Fabrici keksa i vafla “Mira”, Rudniku željezne rude “LJubija” i kompaniji < “Arcelor Mittal” >, Fabrici za preradu voća “Prijedorčanka”.

Mrežu saobraćajnica čini 70 < km > magistralnih puteva, 47 < km > regionalnih puteva, 196 < km > lokalnih puteva, 139 < km > nekategorisanih puteva i oko 300 ulica ukupne dužine preko 60 < km >.

Prijedor ima 12 osnovnih i 6 srednjih škola, osnovnu i srednju muzičku školu, Centar “Sunce” za djecu ometenu u razvoju, te Visoku medicinsku školu, Rudarski fakultet i Visoku školu za ekonomiju i informatiku.

Zahvaljujući dugoj slikarskoj tradiciji, Prijedor mnogi smatraju gradom slikara jer ima veliki broj školovanih slikara svih generacija i bogate umjetničke zbirke likovnih radova.

Grad Prijedor ima veliki turistički potencijal zahvaljujući značajnim prirodnim bogatstvima od kojih posebno treba istaći planinu Kozaru i rijeku Sanu, te brojna izletišta i prostore uređene za boravak turista koji pružaju mogućnosti za aktivan odmor.
Pješačenje, planinarenje, vožnja biciklom, lov, ribolov, plivanje, kampovanje, kao i uživanje u netaknutoj prirodi, samo je dio onoga što Prijedor nudi svojim posjetiocima.

Kozara, dinarska planina, duga 75 < km >, prostire se između tokova rijeka Save na sjeveru, Vrbasa na istoku, Sane na jugu i Une na zapadu. Spada u niske planine dinamičnog reljefa, čiji vrhovi ne prelaze 1 000 metara nadmorske visine.
Umjereno kontinentalna klima, velik broj sunčanih dana i pitomi planinski vrhovi daju posebnu vrijednost ovoj planini. Ističe se očuvanim šumskim kompleksima sa bogatom i raznovorsnom florom i faunom, a poseban kvalitet doživljaju Kozare daju čisti planinski izvori i predjeli guste crnogorične šume.

U centralnom dijelu planine Kozare, smješten je istoimeni Nacionalni park i predstavlja idealno odredište za ljubitelje prirode. Centralni dio Nacionalnog parka i planine Kozare je područje Mrakovice, gdje je podignut i memorijalni kompleks u spomen na borce poginule u Drugom svjetskom ratu. Nacionalni park “Kozara” član je Federacije nacionalnih parkova Evrope – < EUROPARC > i kao takav, jedan je od dragulja turističke ponude Republike Srpske. U okviru Nacionalnog parka “Kozara” se nalazi i nekoliko uređenih pješačkih staza namjenjenih ljubiteljima prirode, kao i skijaške staze pogodne za skijaše svih uzrasta.

Osnovno hidrografsko obilježje grada Prijedora je vodotok rijeke Sane sa svojim pritokama. Rijeka Sana izvire kod Medne u opštini Ribnik, a ulijeva se u Unu kod Novog Grada i svojim protiče kroz Ribnik, Ključ, Sanski Most, Oštru Luku, Prijedor i Novi Grad. Legenda kaže da su joj ime dali još stari Latini zbog njenog ljekovitog dejstva (lat. sana – zdrava).
Na teritoriji grada Prijedora, dužina rijeke Sane iznosi 40 < km >, a duž obale, nalazi se velik broj mjesta uređenih za kupanje i uživanje u čarima koje pruža ova rijeka.

Prijedor je grad raznovrsnog i bogatog kulturno-umjetničkog života. Od klasičnog do alternativnog, od amaterskog do profesionalnog, mnoštvo umjetničkih jezika predstavlja odraz svijesti građana. Nosioci razvoja kulture u gradu su Muzej Kozare, Narodna biblioteka „Ćirilo i Metodije“, Gradsko pozorište, “Sreten Stojanović”, Spomen kuća porodice Stojanović i brojna kulturno-umjetnička društva na području grada Prijedora.