Prnjavor

Opština Prnjavor nalazi se u sjeverozapadnom dijelu Republike Srpske. Zauzima površinu od 631,45 km² i obuhvata plodne doline rijeka Ukrine, Vijake i Lišnje, između planina Motajice na sjeveru i Ljubića na jugu, sa prosječnom nadmorskom visinom od oko 250 metara.

Po svom geografskom položaju, koji karakteriše obod Panonske nizije, prostor opštine Prnjavor ima odlike umjereno-kontinentalne klime. Regionalno posmatrano pripada prostoru banjalučke regije i graniči sa sljedećim opštinama: Derventa, Doboj, Laktaši, Srbac, Teslić i Čelinac.

U makroregionalnom smislu nalazi se na pravcima velikih saobraćajnih tokova od sjevera ka jugu (iz kontinentalne Evrope prema Jadranskom moru).

Teritoriju opštine presijecaju veoma važni putni pravci, koji ovu lokalnu zajednicu povezuju sa njenim bližim i daljim okruženjem (magistralni put M16.1 Klašnice-Prnjavor-Derventa, regionalni put R476 Čelinac-Prnjavor, regionalni put R474 Doboj-Prnjavor-Srbac), a djelimično uz rijeku Ukrinu, na južnom dijelu, prolazi željeznička pruga Banja Luka-Doboj- Sarajevo-Ploče).

Najznačajniji prirodni resursi opštine Prnjavor su poljoprivredno zemljište i šumsko bogatstvo, a manjim dijelom hidropotencijal i mineralna nalazišta.

Na području opštine postoji značajan šumski potencijal, kome pogoduju podzolasta tla ovog područja. Osnovu površinske hidrografije čini rijeka Ukrina sa pritokama: Velikom i Malom Ukrinom, Vijakom, Lišnjom, Ilovom, Jadovicom i Turjanicom.

Ukrina protiče jugoistočnim obodom opštine u dužini od 36 km. Pored navedenih rijeka, ukupni vodni potencijal opštine čine vještačko akumulaciono jezero „Drenova“ (ukupne površine 110 ha, udaljeno desetak kilometara od opštinskog središta), kao i ribnjaci za uzgoj konzumne ribe u atarima sela Donji Štrpci, u Ukrinskom Lugu, koji imaju površinu 715 ha.

Prema administrativno-teritorijalnoj podjeli opštinu Prnjavor čine 63 naseljena mjesta koja su grupisana u 34 mjesne zajednice.

Opština Prnjavor raspolaže velikim turističkim potencijalom. Područje prnjavorske opštine obiluje različitim prirodnim bogatstvima i posebnim kulturno-turističkim motivima. U tom smislu, na području opštine se može izdvojiti više turističkih lokaliteta.

Banja Kulaši sa svojom termomineralnom vodom predstavlja pravu turističku vrijednost. Udaljena je 14 kilometara od opštinskog centra, a kao lječilište poznata je još iz doba Austrougarske.

Jedan od najvrednijih kulturno-istorijskih spomenika na ovom području je manastir Stuplje, koji se nalazi na granici prnjavorske i čelinačke opštine uz rijeku Manastirku. Manastir je bio posvećen Svetom Arhangelu Mihailu pa se oblast iznad njega zvala Mihailovac, kao što se i danas zove. Pretpostavlja se da je manastir Stuplje izgrađen u XIII vijeku, otprilike kada i manastir Liplje (1249. godine), te su zbog toga u knjigama uvijek zajedno pominjani. Temelji manastira Stuplje pronađeni su tek sredinom 1994. godine i od tada traje obnova ovog srednjovjekovnog manastira. U selu Palačkovci nalazi se remek-djelo narodnog graditeljstva još iz doba turske vladavine – crkva Brvnara posvećena apostolima Petru i Pavlu, koja je u potpunosti izgrađena od hrastovog drveta i kao takva predstavlja svojevrstan spomenik kulture.

Najstarije preduzeće na ovom području opštine je ergela „Vučijak“ osnovana aprila 1946. godine. Predstavlja ogranak slovenačke ergele u Lipicama i ubraja se u red najpoznatijih ergela iz vremena bivše Jugoslavije. Danas u njoj egzistira stotinjak grla plemenite rase lipicanera. Posebnost ove ergele jeste postojanje više rasplodnih linija i rodova konja (Napolitano, Pluto, Fejvor, Konverzano, Maestozo) sa rijetkim genetskim potencijalom.

Dobru osnovu za razvoj lovnog i ribolovnog turizma čine veći šumski kompleksi, kao i rijeka Ukrina i jezero Drenova. Bogatstvo ribljeg fonda, obale rijeke Ukrine okružene zelenilom, te stari mlinovi čine je posebno privlačnom za sve ljubitelje prirode i ribolova.

Lovišta na Motajici i Ljubiću, te lovište Ribnjak, ponovo su postali meta lovaca iz inostranstva koji su prije rata u velikom broju posjećivali opštinu Prnjavor.