Velika Kladuša

Velika Kladuša je naseljeno mjesto i središte općine na krajnjem sjeverozapadu Bosne i Hercegovine. S južne strane graniči sa općinama Unsko-sanskog kantona Bužim i Cazin, a sa zapada, sjevera i istoka Republikom Hrvatskom, odnosno općinama Cetingrad, Vojnić, Topusko, Glina i Dvor.

Administrativno je teritorij općine podijeljen na 14 mjesnih zajednica. Geoprometni položaj Velika Kladuša je veoma značajan za njeno stanovništvo, za Unsko-sanski kanton i Bosnu i Hercegovinu u cjelini. Mnogi je nazivaju “kapijom Bosne”. Njenim teritorijem prolazi magistralni put M4-2 koji je povezan sa središtem Kantona na jugu, a na sjeveru sa privrednim središtima u Hrvatskoj. Zemljište općine Velika Kladuša predstavlja jedan od najvažnijih činilaca u razvoju općine s obzirom na geografski položaj, klimatske i hidrološke prilike, geološke i pedološke karakteristike. Od ukupne površine zemljišta najveći procenat predstavlja poljoprivredno zemljište – 22.375 hektara ili 67,48 % ukupne teritorije.

Ranih 1980-tih godina Velika Kladuša je ostvarila najveći privredni procvat u historiji svog postojanja. U tom vremenu ostvaren je ravnomjerni privredni razvoj općine kao cjeline, jer su praktično na području svake mjesne zajednice izgrađeni privredni kapaciteti poljoprivredno-prehrambenog kombinata “Agrokomerc” d.d. sa respektabilnom biološkom, poljoprivrednom i prerađivačkom proizvodnjom.

Prepoznatljivosti Velike Kladuše svakako su doprinijeli i “Saniteks” d.d. u tekstilnoj industriji i “Grupex” d.d. u građevinarstvu i proizvodnji betonskih konstrukcija. Do sada izvršenim geološkim istraživanjima utvrđene su pojave i ležišta nemetalnih i metalnih mineralnih sirovina. Od nemetalnih mineralnih sirovina značajnija su nalazište barita (intenzivna eksploatacija od 1948. godine), krečnjaka i dolomita.

Objekti kulturno-historijskog naslijeđa:

• srednjevjekovni gradovi (utvrde): Stari grad Kladuša (sada hotelsko-ugostiteljski kompleks “Stari grad”), Podzvizd, Todorovo, Vrnograč;
• rimski lokaliteti “Crkvine”;
• ostaci nekadašnjeg spomenika “pobjedi nad pukovnikom – kasnije banom Jelačićem “pod Podzvizdom;
• lokalitet “Hrnjičin bunar”
• neistraženi lokaliteti “nestalih” srednjovjekovnih utvrda i crkvi
• Gradska džamija (iz 1901. godine),
• spomen – objekti iz historije NOB-a (spomenici palim borcima, žrtvama fašističkog terora, spomen-biste narodnim herojima ovog kraja);
• objekti tradicionalne krajiške arhitekture (brojne vodenice potočare, krajiške muslimanske kuće, tzv. dimalučare).