U organizaciji Udruženja SUBNOR i uz podršku Opštine Srbac i Odbora za njegovanje tradicije oslobodilačkih ratova, danas je na gradskom groblju u Srpcu služen pomen žrtvama ustaškog zločina koje su svirepo likvidirane u slavonskoj šumi Radinja prije 83 godine.
Stradanje se dogodilo na Veliku Gospojinu 28. avgusta 1941. godine, kada su ustaše na svirep način pogubile 13 viđenijih Srpčana tog vremena i posmrtne ostatke prenijeli i pokopali u masovnu grobnicu preko rijeke Save u šumu Radinja.
Radi se o posmrtnim ostacima: Veljka Babića, Dragutina Vujanovića, Branka Gligorića, Đorđa i Boška Đajića, Mirka Đukića, Đorđa Jejinića, Vida Kalajdžića, Čede LJubojevića, Dušana Pejakovića, Milana Skrobonje, Živka Sladića i Žarka Trifunovića koji su ukopani 11. novembra 1976. godine u zajedničku grobnicu.
Parastos je služio protojerej Željko Sarić, a cvijeće su položili potomci žrtava, delegacije Opštine Srbac, Boračke organizacije opštine Srbac, Opštinske organizacije porodica zarobljenih i poginulih boraca i nestalih civila i SUBNOR-a Srbac.
Sarić je rekao da se molitveno sjećamo mučenički nastradalih srpskih domaćina srbačkog kraja koji su stradali ne zbog nikakve političke ideologije, već samo zato što su bili pravoslavni Srbi.
“To je bio projekat Nezavisne države Hrvatske, prije svega da obezglave Srpsku pravoslavnu crkvu time što su pobili sve episkope u Hrvatskoj i Srbiji, a one koje nisu pobili naredili su da se protjeraju u Srbiju odakle su bili uglavnom rodom. Sljedeći korak je bio da se pobiju viđeniji ljudi jednog mjesta pa su tako među tim ljudima bili i ovi koji su na najzvjerskiji način odvedeni i ubijeni u šumi Radinja preko Save”, rekao je Sarić.
Ispred Udruženja SUBNOR prisutne je pozdravio sekretar Dalibor Košutić koji je rekao da su žrtve bile porijeklom iz devet srbačkih sela.
“U spomen kosturnici pokopani su posmrtni ostaci 13 naših sugrađana koji su na prevaru pohapšeni od strane ustaša i na silu prebačeni preko Save u slavonsku šumu Radinja jer su na svirep način likvidirani i zakopani u jednu jamu. U toj grupi je bilo sedam mještana iz Sitneša i po jedan iz Donje Lepenice, Župskog Razboja, Brezovljana, Prijebljega, Ćukala i Srpca čija su imena uklesana na mermernoj ploči”, rekao je Košutić.
On je istakao da ovo nije bio jedini ustaški zločin na području naše opštine koji se desio u avgustu 1941. godine.
“Iz nama nepoznatih razloga do sada se nije pominjao zločin koji se desio 25.8.1941. godine u Kobašu i susjednim selima Brusniku, Vlaknici i Seferovači. Ustaška vlast je sa sjedištem u Derventi naredila da se uhapsi 31 pravoslavac i oni su pobijeni u Kobašu u Dubočcu i bačeni u Savu, a 23 Srbina su odvedena u Gospić gdje su pobijeni i bačeni u jamu Jadovno“, rekao je Košutić.
Prema njegovim riječima, iz arhivske građe je vidljivo da su u tim događajima ubijena čak četiri rođena brata i to LJubojević iz Kobaša, po tri brata Grumić iz Brusnika, Jovanović iz Kobaša, po dva rođena brata Gužvić i Ivanović iz Vlaknice kao i otac Simeun i sin Slavko Knežević iz Vlaknice.
„O ovim događajima dugo se ćutalo ili se tiho pričalo da se ne bi narušilo bratstvo i jedinstvo naroda i narodnosti Jugoslavije. Konkretno, kada su u pitanju stradanja Srpčana u Radinji sedamdesetih godina prošlog vijeka, pojavio se naš odvažni sugrađanin Miloš Skrobonja koga je stalno mučilo pitanje gdje se nalaze posmrtni ostaci njegovog oca Milana. Radeći u Australiji upoznao je čovjeka iz okoline Davora koji mu je obećao da će pokazati mjesto zločina i jamu gdje su pokopane žrtve. Obećanje je ispunjeno 1976. godine, tragovi su nađeni i žrtve su mogle naći smiraj u svom zavičaju“, rekao je Košutić.
Dodaje da se u akciju te godine uključilo rukovodstvo SUBNOR-a i bivši predsjednik Skupštine opštine Srbac Dragoslav Đajić koji je preminuo 6. januara ove godine, a čijeg su oca i djeda ubile ustaše.
„Posmrtni ostaci su preneseni i pokopani u zajedničku spomen kosturnicu 11. novembra 1976. godine. Milošu Skrobonji, Dragi Đajiću i ostalim Srpčanima koji su pomogli da se realizuje akcija prenosa posmrtnih ostataka, SUBNOR Srbac će ostati vječno zahvalan“, naglasio je Košutić.
Pored stratišta koje je otkriveno u slavonskoj šumi Radinja, otkrivena su još dva stratišta iz 1944. godine, Stegića ada pored Vrbasa u Razboju LJevčanskom sa 22 žrtve i selu Nova Ves sa 10 civilnih žrtava rata, a na oba mjesta svake godine služe se parastosi.